Οι Λουσοί ήταν μία σημαντική πόλη της Αρκαδικής Αζανίας (όπως ονομαζόταν η περί τον Κλείτορα βορειοδυτική Αρκαδία), με ιερό πανελλήνιας εμβέλειας, το ιερό της Αρτέμιδος Ημερησίας. Βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της προεκτάσεως των Αροανίων ορέων (Χελμού) και συγκεκριμένα στις δυτικές υπώρειες του Λούσιου όρους ή Προφήτης Ηλίας, στη κοιλάδα των Σουδενών, μεταξύ Κύναιθας και Κλείτορος.

Η παράδοση συνδέει το ιερό της Άρτεμης με τον μάντη Μελάμποδα (Ο Πρώτος Ψυχίατρος της αρχαιότητος) ο οποίος εκεί γιάτρεψε από την τρέλα, με παρέμβαση της θεάς, τις κόρες του βασιλιά της Τίρυνθας Προίτου, δισέγγονου του Δαναού.

Ως δείγμα ευγνωμοσύνης προς τη θεά, οι κόρες εισήγαγαν γυναικείους χορούς, ίδρυσαν ένα ιερό άλσος όπου και ανέγειραν βωμό τον οποίο έραιναν με αίμα από αίγες και πρόβατα. Από τότε οι κάτοικοι ονόμασαν την Άρτεμη Ημερησία, Ημέρα, αυτήν που ημερεύει τα πάντα. Προς τιμήν της θεάς γινόταν μεγάλη γιορτή, τα Ημεράσια, με αγώνες όπου έπαιρναν μέρος και ξένοι. Η Άρτεμις γινόταν τότε «ημέρα» (καλόβουλη, ευμενής) με προσφορές και ιεροπραξίες στο ιερό της.

Κοντά στο χωριό Λουσικό του Δήμου Καλαβρύτων, το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο έχει φέρει στο φως τη σπουδαία αρκαδική πόλη Λουσοί, ενώ οι ανασκαφικές εργασίες συνεχίζονται. Έχουν ανασκαφεί ο ναός της Αρτέμιδος Ημερησίας, χτίσμα του 3ου π.Χ. αιώνα, η αγορά της πόλης και αρκετές ιδιωτικές οικίες.

Το 1886 πρώτος ο Γ. Παπανδρέου εντόπισε την πραγματική θέση του ναού και της πόλης. Το 1898 και 1899 με άδεια της Ελληνικής Κυβέρνησης οι W. Reichel και A. Wilhelm ανασκάπτουν στο λόφο το ιερό. Η ανασκαφή έφερε στο φως τα θεμέλια του ναού και των κυριοτέρων οικοδομημάτων του ιερού, περιορίστηκε δε στο ιερό και δεν επεκτάθηκε στην πόλη, η οποία βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο. Η ανασκαφή του ιερού συνεχίστηκε το 1981 υπό την εποπτεία της Διευθύντριας του Αυστριακού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Βερόνικας Μητσοπούλου-Leon και από το 2000 υπό την εποπτεία του νέου Διευθυντή του, Georg Ladstätter. Ξεκίνησαν συμπληρωματικές ανασκαφές στα θεμέλια του ναού της Αρτέμιδος, προκειμένου να επιβεβαιωθεί η χρονολόγησή του, και ο Georg Ladstätter εκπόνησε νέο σχέδιο της κάτοψης του ναού. Επιπλέον, ανατολικά του ναού της Αρτέμιδος, έφεραν στο φως αποθέτη με σημαντικό αριθμό αναθημάτων, που χρονολογούνται στην Υστερογεωμετρική και Αρχαϊκή περίοδο, και μακρόστενο κτίριο, πιθανώς ναό προγενέστερο του μεγάλου ναού.

Τα ερείπια χρονολογούνται στα τέλη του 4ου αι π.Χ. και στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., όπου το ιερό γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση. Όμως βεβαιώνεται και η χρήση ενός παλαιότερου ναού ύστερα από την εύρεση ενός κομματιού από το μαρμάρινο λατρευτικό άγαλμα της θεάς, χρονολογημένο τον 6ου αι. π.Χ. Επίσης στο ιερό βρέθηκαν αργυρά και χάλκινα νομίσματα με τη μορφή της Δήμητρας ή του Διός Ομαγυρίου, καθώς και επιγραφές.

Η περιοχή που περιβάλει την αρχαία πόλη έχει κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος, ενώ η θέση του ναού είναι επισκέψιμη για το κοινό.

Region of Western Greece

Region of Puglia

Region of Epirus

Cellar Tavern

Cellar Tavern

Type

Geography

Seasons

Related Businesses

Ancient Psofida

Archeological Site of Ancient Lousoi

Church of Panagia Plataniotissa

Waterfall of Saint Taxiarhis

Parekklḗsi